Hier vind je informatie die je helpt om zich goed voor te bereiden op het naar huis gaan na jouw operatie. Je kunt zelf namelijk het een en ander doen om jouw herstel te bevorderen. Je krijgt informatie over de medicijnen die jouw pijn kunnen verlichten en hoe je deze medicijnen veilig kunt gebruiken tijdens jouw herstel.
Het is normaal om na een operatie pijn te voelen. Pijn hebben werkt beschermend. Door de pijn weet je dat jouw lichaam bezig is met het herstel. De hoeveelheid pijn is voor iedereen anders. Pijn na een operatie heet acute pijn en kan verlicht worden met pijnstillers.
Meestal krijg je meteen na jouw operatie pijnstillers. Jouw zorgverleners zullen een plan opstellen voor alle pijnstillers. Als je medicijnen gebruikte voorafgaand aan de operatie, zullen die ook worden opgenomen in dat pijnbehandelplan.
Het doel van pijnstillers is om jouw herstel te bevorderen. Daardoor is bijvoorbeeld hoesten minder pijnlijk, en gaat bewegen en rondlopen gemakkelijker. Als het hoesten en het bewegen beter gaan, kun je steeds actiever worden. Het is erg belangrijk voor jouuw herstel als je weer jouw hele lichaam kunt gebruiken.
Als je merkt dat bewegen na een operatie pijnlijk is, krijgt je de neiging om minder te gaan bewegen. Het is normaal dat je die neiging krijgt. Toch is het beter om wel te proberen te bewegen. Daardoor gaat geleidelijk alles in jouw lichaam weer werken als gebruikelijk. Hierdoor herstelt jouw lichaam sneller. Je zult merken dat jouw zelfvertrouwen toeneemt. Het pijnbehandelplan kan je hierbij helpen.
Pijnstillers kunnen het gemakkelijker maken om te bewegen en bijvoorbeeld de oefeningen van jouw fysiotherapeut gemakkelijker uit te voeren. Hierdoor zul je sneller herstellen. Er is nog een voordeel van actief bewegen. Omdat alle onderdelen van jouw lichaam weer gaan werken, zullen de negatieve gevolgen van de operatie beperkt worden. Zo wordt het risico op bijvoorbeeld een longontsteking of een trombose kleiner.
Zodra je je beter en sterker voelt en je weer actief kunt zijn, is het belangrijk om anders om te gaan met jouw pijnstillers. Eerst kan de hoeveelheid pijnstillers verminderd worden. Nadien kunnen deze gestopt worden, wat in de meeste gevallen binnen een week is. Als er toch meer pijn blijft dan verwacht, neem dan contact op met jouw zorgverleners.
Opioïde pijnstillers kunnen ernstige pijn na een operatie verlichten. Meestal worden opioïden voorgeschreven wanneer andere pijnstillers niet genoeg helpen. Er zijn verschillende typen opioïden die na een operatie kunnen worden voorgeschreven, zoals, onder andere tramadol, morfine, oxycodon en buprenorfine.
De meeste mensen hebben opioïden slechts voor enkele dagen nodig na een operatie. Als je opioïden langer gebruikt, is het belangrijk om een plan te hebben voor wanneer je deze weer afbouwt en stopt. Zo kun je het advies krijgen om andere pijnstillers te gebruiken tijdens jouw herstel.
Jouw zorgverleners geven je advies over het gebruik van het voorgeschreven opioïd. Zij kunnen je uitleggen hoe je pijnstillers veilig kunt gebruiken, om zo de kans op bijwerkingen en andere problemen, zoals afhankelijkheid, te verkleinen. Jouw zorgverleners zullen je ook uitleggen hoe je de pijnstillers kunt afbouwen en kunt stoppen, zodra je daartoe in staat bent.
Wat kan ik vóór mijn operatie doen voor een goed herstel na de operatie?
Zo actief en fit zijn als mogelijk
Door zo actief en fit mogelijk te zijn, draag je bij aan jouw herstel. Jouw pijn zal snel minder worden en verdwijnen. Als je pijn hebt of problemen met jouw gewrichten of andere delen van het lichaam, kan het soms moeilijk zijn om actief te blijven. Vraag daarom advies over het verbeteren van de conditie van jouw lichaam. Algemeen geldt dat rustige maar regelmatige lichaamsbeweging het beste werkt. Regelmatig lopen gedurende de dag, fietsen, zwemmen of oefeningen vanuit jouw stoel zijn nuttig zijn voor het verbeteren van jouw conditie. Doe deze activiteiten op zo’n manier dat ze geen pijn veroorzaken of andere symptomen erger maken.
Gezonder eten
Als je gezond eet, genezen jouw wonden sneller. Probeer daarom om meer gezond voedsel zoals groente en fruit te eten.
Afvallen: een gezond gewicht verkleint de kans op complicaties, zoals wondinfecties. Als er overgewicht is, kan een beetje gewichtsverlies al goed zijn voor jouw herstel. Minderen of stoppen met roken en vapen. Dit maakt de kans kleiner dat je een longontsteking, trombose en andere gezondheidsproblemen krijgt. Als je niet mindert of stopt, wordt de wondgenezing en het herstel moeilijker of duurt dat langer.
Minderen of stoppen met het gebruik van alcohol
Minderen of stoppen met het gebruik van alcohol kan het lichaam helpen om te herstellen na jouw operatie.
Gebruik maken van afleiding en ontspanning
Als je al opioïden gebruikt, bespreek dit dan met jouw zorgverleners. Het is zinvol een plan te maken om ervoor te zorgen dat de pijnklachten hanteerbaar zijn zonder dat de hoeveelheid opioïden tijdens de opname en daarna duidelijk toeneemt. Hier zou men bijvoorbeeld kunnen denken aan pijnbehandeling door middel van zenuwverdoving. In het algemeen wordt geadviseerd, dat de dosering van de langwerkende opioïden (b.v als pleister of middelen die je op klokvaste tijden inneemt) tijdens de opname gehandhaafd wordt en dat kortwerkende middelen op “zo nodig” basis worden voorgeschreven. Ook kan gebruik worden gemaakt van een pijnstillings-pomp waar je zelf bepaalt wanneer je via een infuus een kleine hoeveelheid opioide krijgt.
Afhankelijk van het moment van jouw operatie, kan het goed zijn om vooraf jouw opioïde pijnstillers op een veilige manier te af te bouwen. Dit kan helpen bij het omgaan met jouw pijn, het verminderen van kans op hogere doseringen opioïden na de operatie en een beter herstel.
Van paracetamol wordt gedacht dat deze medicatie pijn vermindert door chemische signalen in de hersenen en het ruggenmerg te remmen.
Niet-steroïde anti-ontstekingsmiddelen (NSAIDs, zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac) remmen de productie van bepaalde stoffen die ontstekingen en pijn veroorzaken.
Opioïden (zoals tramadol, morfine, oxycodon en buprenorfine) verminderen de pijn door in het ruggenmerg en de hersenen pijnsignalen te remmen. Opioïden worden gezien als één van de krachtigste pijnstillers die bestaan.
Het is verstandig om jouw opioïden verantwoord te gebruiken en snel af te bouwen en te stoppen. Maar in ieder geval moet je stoppen of afbouwen op de datum die in jouw pijnbehandelplan aangegeven staat. Dit is belangrijk, omdat je anders het risico loopt om er afhankelijk van te worden of verslaafd aan te raken. Langdurig gebruik van opioïden leidt uiteindelijk tot meer pijn en een lagere kwaliteit van leven.
Als je het moeilijk vindt om te stoppen met het gebruik van opioïden wanneer dit volgens jouw pijnbehandelplan zou moeten, vraag dan jouw zorgverleners naar andere manieren om te stoppen en om jouw pijn te verlichten.
Voor meer informatie over alle pijnstillers, lees de bijsluiter die bij de medicijnen hoort. Bijsluiters zijn niet altijd in begrijpelijke taal geschreven. Vraag jouw zorgverlener zo nodig hulp bij het begrijpen ervan.
Tijdens het herstel na jouw operatie kun je gebruik maken van een pijnbehandelplan om jouw herstel makkelijker te maken.
Jouw zorgverlener zal je bij ontslag een persoonlijk pijnbehandelplan meegeven. Hierin wordt uitgelegd welke medicijnen je moet gebruiken, wanneer je ze moet gebruiken en wanneer je ze veilig kunt afbouwen en ermee kunt stoppen. Bij ophalen van de medicijnen bij de apotheek zal de apothekers-assistent dit pijnbehandelplan nog eens met je doornemen.
Neem het plan mee naar huis en gebruik het om je eraan te herinneren hoe je veilig gebruik maakt van jouw medicijnen en wanneer je ze kunt afbouwen en ermee kunt stoppen.
De pijnstillers die zijn voorgeschreven
Meestal krijg je pijnmedicatie voorgeschreven die op vaste tijdstippen moet innemen met daarbij soms nog medicatie die je zo nodig in kan nemen. De pijnmedicatie voor vaste tijdstippen kun je het beste over gelijke delen over de dag verdelen, bijvoorbeeld:
- 4x per dag: 7.00–12.00–18.00–22.00 (als je gaat slapen)
- 3x per dag: 7.00–15.00–22.00 (als je gaat slapen)
- 2x per dag: 7.00–18.00 of 10.00–22.00 (als je gaat slapen).
Pijnstillers die veelal worden voorgeschreven zijn: Paracetamol (in het groene vakje), de NSAIDs (in de gele vakjes) en de opioïden in de oranje vakjes. Daarnaast wordt vaak extra medicatie voorgeschreven ter voorkoming van bijwerkingen, zoals obstipatie en maagklachten.
Download de patiëntenfolder onderaan deze pagina en bekijk een voorbeeld van een pijnbehandelplan.
Wanneer je het ziekenhuis verlaat, krijg je een pijnbehandelplan en een recept mee voor pijnstillers. De pijnstillers zullen jouw pijn verlichten, zodat je zo actief en onafhankelijk mogelijk kunt zijn.
De hoeveelheid pijn zal minder worden terwijl jouw lichaam zich herstelt. Langzamerhand voer je thuis of buitenshuis steeds meer dagelijkse activiteiten uit. Als je ook met het gebruik van pijnstillers nog steeds veel pijn ervaart, vraag dan jouw zorgverleners om hulp.
Wat kan ik na mijn operatie doen om pijn te verlichten en goed te herstellen?
Ga op een veilige manier om met jouw medicijngebruik
Luister naar het advies van jouw zorgverleners over de beste manier om jouw medicijnen te gebruiken, zodat je goed kunt herstellen.
Vergeet niet om regelmatig pijnstillers (zoals paracetamol en ibuprofen) te gebruiken, zoals aangegeven in jouw pijnbehandelplan.
Verdeel jouw activiteiten goed over de dag
Probeer om niet te veel in één keer te doen, omdat je misschien een ‘goede dag’ hebt. Overbelasten is niet goed voor jouw herstel. Je kunt er oververmoeid van raken, waardoor je de volgende dag niets kunt doen.
Het is beter om jouw activiteiten te verdelen over de dag. Kies activiteiten die je fit houden en voer ze gedurende de dag op vaste tijdstippen uit. Als je kiest voor activiteiten die je leuk of waardevol vindt, zul je die gemakkelijker vol kunnen houden. Vergeet niet om regelmatig rust te nemen en stop altijd voordat je oververmoeid raakt.
Blijf actief
Werk aan jouw lichaamsbeweging en voer plezierige dagelijkse bezigheden uit. Dit soort activiteiten zullen je afleiden van de pijn. Je kunt bijvoorbeeld:
Afleiding en andere technieken
Opioïden gebruiken om te voorkomen dat jouw pijn toeneemt
Je zult beter herstellen als je opioïden alleen gebruikt wanneer dat nodig is. Dan zult je meer dagelijkse bezigheden kunnen doen en de oefeningen kunnen uitvoeren die je van jouw fysiotherapeut hebt gekregen. Bedenk bij welke activiteiten jouuw pijn waarschijnlijk zal toenemen (bijvoorbeeld een lange wandeling of een uitje met vrienden).
Je kunt rekening houden met deze pijn door jouw opioïden in te nemen vóór de activiteit. Dit zal je helpen de pijn onder controle te houden. Het is de beste manier om sterke opioïden te gebruiken.
Wanneer je geleidelijk verder herstelt, kun je het gebruik van pijnstillers afbouwen. Je moet altijd proberen eerst te stoppen met het gebruik van opioïden en dan met de andere pijnstillers zoals paracetamol.
Verstopping is de meest voorkomende bijwerking van opioïden en kan een negatief effect hebben op jouw stoelgang. De beste manier om verstopping tegen te gaan, is om het gebruik van opioïden aan te pakken vóórdat je ernstig verstopt raakt.
Drie dingen die je kunt doen tegen verstopping:
Opioïden vallen onder categorie II medicijnen, wat het volgende betekent voor deelname aan het verkeer:
Bewaar opioïden altijd op een veilige afgesloten plek, uit de buurt van kinderen.
Als je voor de operatie geen of maar weinig opioïden gebruikte, is het verstandig om al binnen enkele dagen na ontslag met het afbouwen van de opioïden te beginnen.
Bewaar overgebleven opioïden nooit bij je thuis. Gooi ze niet in de prullenbak. Breng overgebleven opioïden altijd naar jouw apotheek of de milieustraat, zodat ze veilig kunnen worden vernietigd.
Zorg ervoor dat jouw mantelzorgers weten dat ze 112 moeten bellen als ze je niet wakker kunnen maken of als jouw ademhaling erg langzaam is. Zorg ervoor dat ze aan dokters of ambulancepersoneel vertellen dat je opioïden gebruikt voor jouw pijn.
Download hier de patiëntenfolder.
Voor meer informatie:
www.thuisarts.nl/pijn-en-pijnstillers
www.anesthesiologie.nl/patient-publiek/pijn/gepast-gebruik-van-opioiden opiaten.nl/patienten
www.rijveiligmetmedicijnen.nl
Mijn vragen
Als je nog vragen heeft over jouw pijnbehandelplan of herstel na jouw operatie, schrijf ze dan op, zodat je jouw vragen niet vergeet en je ze aan jouw zorgverleners kunt stellen.
De Nederlandse versie van de folder ‘Hulp bij pijn na chirurgie’ is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met PA!N, de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) en Samenwerkingsverband Pijnpatiënten naar één stem. Samen willen deze organisaties bijdragen aan betere informatievoorziening, zelfmanagement en herstel na een operatie.
De folder wordt kosteloos beschikbaar gesteld voor gebruik binnen zorginstellingen in Nederland en andere Europese landen.
Doel: patiënten ondersteunen bij het omgaan met pijn na een operatie – met aandacht voor medicatie, herstel en eigen regie. Beschikbaar: binnenkort te downloaden via de websites van de betrokken organisaties.