Een mooi voorbeeld van Passende Zorg binnen de anesthesiologie
In het Hoofdlijnenakkoord Medisch Specialistische Zorg 2019-2022 (HLA-MSZ) en het Integraal Zorgakkoord (IZA) hebben patiënten, zorgverleners, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en overheid samen afgesproken om gepast gebruik van medisch specialistische zorg verder te bevorderen. De betrokken partijen hebben het programma Zorgevaluatie & Gepast Gebruik (ZE&GG) opgericht. ZE&GG ondersteunt zorgevaluatie studies, om bestaande vormen van zorg met onvoldoende onderliggend bewijs te onderzoeken op (kosten-)effectiviteit. Ook is er aandacht voor verdere implementatie in de klinische praktijk indien een zorgevaluatiestudie een positief resultaat oplevert.
Een voorbeeld van een zorgevaluatiestudie in de anesthesiologie is de PREPARATION studie. De PREPARATION studie onderzoekt de (kosten-)effectiviteit van het preoperatieve multidisciplinaire overleg (MDO) voor hoog-risico patiënten die niet cardiale chirurgie moeten ondergaan.
Sinds de richtlijn “het Preoperatieve Traject” (2010, geschreven door de NVA in samenwerking met onder andere de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde en onderschreven door veel Wetenschappelijk Verenigingen) wordt een preoperatief MDO aanbevolen voor hoog-risico patiënten waarbij twijfel bestaat over de aanvaardbaarheid van het perioperatief risico of over de risico-beperkende maatregelen.
Hoewel deze aanbeveling al geruime tijd in de Nederlandse en buitenlandse richtlijnen staat, blijkt in de praktijk echter dat nog niet alle patiënten die voor een preoperatief MDO in aanmerking komen daadwerkelijk worden tijdens een MDO worden besproken. Het onderliggend bewijs voor deze aanbevelingen is echter minimaal. Uit Nederlands retrospectief onderzoek blijkt wel dat een preoperatief MDO bij 73% van de besproken patiënten leidt tot een beleidswijziging (Vernooij et al, Can J Anaesth 2021). Tevens kan het MDO adviseren tot alternatieve en meer passende vormen van zorg voor deze kwetsbare patiëntengroep.
In 14 ziekenhuizen in Nederland (Albert Schweitzer ZH, Ikazia ZH, Zaans MC, OLVG, UMCG, MUMC+, Bravis ZH, Jeroen Bosch ZH, Canisius Wilhelmina ZH, Maxima MC, Meander MC, Gelre ZH, Groene Hart ZH en het Zuyderland MC) wordt op dit moment de PREPARATION studie uitgevoerd.
Hoogrisico-patiënten voor niet-cardiale chirurgie worden vanaf de preoperatieve screening geïncludeerd indien er twijfel bestaat over de risico-batenverhouding van de voorgenomen operatie.
Enkel ziekenhuizen zonder bestaand preoperatief MDO konden meedoen aan deze studie. Gedurende het onderzoek gaan alle deelnemende centra over van een controlesituatie (preoperatief beleid als gebruikelijk) naar het implementeren van preoperatieve MDO’s voor studiepatiënten. Het moment van invoeren van het preoperatief MDO wordt gerandomiseerd.
Gedurende het preoperatief MDO wordt besproken:
De PREPARATION studie is gestart op 1 november 2022 en zal 2 jaar patiënten includeren, waarbij elke patiënt gedurende een jaar vervolg wordt. De studie wordt gefinancierd vanuit het programma Zorg Evaluatie en Gepast Gebruik. In mei 2023 werd de “Prof. Ben Willem Moll” prijs voor de beste en best includerende zorgevaluatie studie van het programma Zorgevaluate & Gepast Gebruik. Hoewel het aantal inclusies momenteel wat achterloopt wordt er met alle includerende ziekenhuizen en de betrokken wetenschappelijke verenigingen hard aan gewerkt om de snelheid weer te herstellen.
Binnen de medisch specialistische zorg is er tegenwoordig steeds meer aandacht voor passende zorg en hoe medisch specialisten hieraan bijdragen.
Het preoperatieve MDO en de PREPARATION studie zijn bij uitstek goede voorbeelden van hoe anesthesiologen hun bijdrage leveren aan het leveren van passende zorg. Daarnaast is het preoperatieve MDO een belangrijke moment om de toegevoegde waarde van de anesthesioloog in de perioperatieve fase te laten zien. Zowel de inzet van anesthesiologen bij lokale preoperatieve MDO’s als de betrokkenheid van vele anesthesiologen door het gehele land bij de PREPARATION studie wordt vanuit de NVA van groot belang geacht.